هر آنچه که باید در رابطه با آجر نسوز بدانید

به نام خدا

آجر نسوز نما

آجر نسوز یکی از انواع آجر است که از خاک‌های چینی و نسوز تولید شده و دارای ساختار مولکولی متراکمی می باشد.یکی از دلایل استفاده بیشتر از آجر نسوز نما در سال‌های اخیر، ضرورت ایجاد شده از طرف شورای عالی شهرسازی و معماری برای استفاده از آجر در قسمتی از نمای ساختمان در بعضی مناطق شهر، با هدف احیای معماری ایرانی اسلامی است.

برای تولید آجر نسوز در قدم اول، مواد اولیه آن آسیاب شده و پس از تبدیل شدن به خاک نرم در کوره با مواد و عناصر دیگر ترکیب می‌شوند. سپس این مواد قالب گیری و پرس می‌شوند. در مرحله بعد در کوره قرار می گیرند و طی عملیات پخت، رطوبت خود را از دست می‌دهند.

آجر نسوز به مدت 3 روز در دمای 1500 درجه سانتی‌گراد قرار گرفته و دارای مقاومت حرارتی بالایی است.این نوع متریال در ابعاد متفاوتی ساخته می‌شود که رایج‌ترین آن‌ها 7 * 32 ، 5.5 * 26 و 10 * 20 است.

انواع آجر نسوز ارزان با توجه به کیفیت مواد و مراحل تولید دارای مزایای متفاوتی هستند. ما در این قسمت به مزایای کلی آن نسبت به نوع معمولی می‌پردازیم که آن‌ها عبارتند از:

·       تنوع زیاد

·       نصب راحت

·       طول عمر بالا

·       ثبات رنگ عالی

·       دارای وزن سبک

·       دامنه گسترده ابعاد

·       ضد شوره و آلوئک

·       جذب آب بسیار کم

·       مقاوم در سرما و گرما

·       دوستدار محیط زیست

·       جلوگیری از اتلاف انرژی

·       تنوع در الگوهای چیدمان

·       مقاوم در برابر آتش سوزی

·       پیوند با معماری ایرانی اسلامی

·       اتصال آسان با استفاده از ملات

·       مقاوم در برابر خراشیدگی و ضربه

کاربرد آجر نسوز

آجر نسوز به علت دارا بودن مقاومت حرارتی بالا، در کوره‌های صنعتی کاربرد گسترده‌ای دارد. در این بخش به کاربرد این نوع متریال در ساختمان‌سازی می‌پردازیم.

این آجر به طور کلی در سه حالت در ساختمان به کار می‌رود:

·       نمای ساختمان

به علت اهمیت بالای ظاهر یک ساختمان و از طرفی طول عمر بالا، زیبایی و مقاومت بالای آجر نسوز در برابر سرما و گرما استفاده از آن برای نمای ساختمان بسیار کاربرد دارد.

یکی از دلایل دیگر کاربرد این متریال در نمای ساختمان، جذب آب بسیار پایین آن است که این مسئله باعث شوره نزدن و حفظ زیبایی ظاهر نما می‌شود.

در ادامه مواردی که گفتیم لازم است بدانیم که ساختمان‌های نما آجری با طراحی مدرن، دارای زیبایی خیره کننده و جذابی در نظر بینندگان هستند.

·       دکوراسیون داخلی

داخل خانه و برای دکوراسیون داخلی آن در کارهایی مانند پوشش جداره داخلی یا خارجی انواع شومینه، کفپوش و دیوارپوش از آجر نسوز استفاده می‌شود. همچنین در خانه‌های با سبک روستیک، از این نوع متریال برای دیوارها و حتی کف استفاده می‌گردد.

برای دیوار پشت تلویزیون و دیوار آشپزخانه نیز می‌توان از نوع مناسب این متریال استفاده کرد.

·       آجر نسوز باربیکیو ، شومینه و کوره

به علت مقاومت حرارتی بالای این آجر از آن در ساخت باربیکیو، شومینه، کوره و حتی تنور استفاده می‌شود. در تصاویر زیر نمونه‌ای از این کاربرد را مشاهده می‌کنید.

تاثیر آجر نسوز

استفاده از این متریال به صورت ترکیبی با سایر مصالح مانند چوب و سنگ می‌تواند باعث دو چندان شدن زیبایی فضا شود.

این آجر به علت داشتن طیف رنگی گرم، حس آرامش و صمیمیت را در فضا افزایش داده و باعث جذابیت بیشتر می‌شود.

برای تکراری نشدن الگوهای چینش می‌توان با ایجاد عمق در نوع چیدمان آن‌ها، تنوع ایجاد کرد.

ویژگی آجر نسوز با کیفیت

بدیهی است به علت استفاده در نما، بررسی و ارزیابی این نوع آجر از نظر کارایی، زیبایی و سلامت آن ضروری است.

در صورتی که متقاضی خرید آجر نسوز هستید، در این بخش نکات مهمی که حتما باید به آن‌ها توجه کنید را عنوان کرده‌ایم.

لب پر نبودن

دارای ابعاد استاندارد

جذب آب استاندارد

رنگ تمیز و یکدست

بدون ترک و شکستگی

ریزشی نبودن لبه‌ها و سطح

دارای مقاومت دمایی تست شده و قابل قبول

مواد تشکیل دهنده آجر نسوز

مواد پایه آجر های نسوز کانی های معدنی خیلی خاص و پوکه های معدنی می باشند که نسوز هستند. یعنی مقاومت دمایی بالایی دارند. مواد اولیه تولید آجر نسوز را مواد نسوز می نامند که به مواد معمولا سرامیکی و غیره فلزی گفته می شود که می توانند در درجه حرارت های بالا پایدار باشند. مواد نسوز باید قابلیت حفظ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مورد نظر را در درجه حرارت های بالا و شرایط محیط عمل داشته باشند.

آجرهای نسوز انواع مختلفی دارد، باتوجه به نوع ماده استفاده شده در ترکیبات آن ها، گستره‌های مختلی را تحمل می‌کنند. تا دهه 1960 از کربن و خاک نسوز برای پوشش کوره‌ها استفاده می‌شد اما امروزه با ساخت انواع آجرهای نسوز از آن ها در پوشش داخلی کوره استفاده می‌شود.

در ادامه مزایایی که باعث برتری این نوع برای استفاده در نما می‌شوند را نیز بررسی می‌کنیم.

امروزه نوع معمولی این آجر در نمای ساختمان‌ها کاربرد بسیاری دارد. همچنین از نوع خاص آن برای شومینه‌ها و عایق کاری صنعتی استفاده می‌شود.

مزایای آجر نسوز

انواع آجر نسوز از نظر مواد تشکیل دهنده

·       قلیایی

این نوع دارای اکسید منیزیم و سلیسیم دی اکسید است. در صورتی که نیاز به افزایش مقاومت حرارتی باشد می‌توان به آن اکسید کروم و اکسید آهن اضافه کرد.

کاربرد این نوع در پوشش دیواره کوره‌‍‌ها، قسمت بالای کوره‌های ذوب شیشه و صنایع فلزات غیر آهنی است.

·       آلومینیومی

در این نوع از مقدار زیادی اکسید آلومینیوم یا آلومین استفاده می‌شود. این نوع در دمای 1200 تا 1800 سانتی‌گراد پخته شده و به علت مقاومت بالا، در کوره‌های سیمان، دیواره داخلی کوره‌های ذوب فولاد و کوره‌های شیشه کاربرد دارد.

·       سیلیسی

این نوع، از خاک سیلیسی به عنوان ماده اصلی و ترکیباتی از سیلیسیم دی‌ اکسید، اکسید آهن، دی اکسید تیتانیوم، سدیم اکسید، پتاسیم اکسید و آلومینیوم اکسید تشکیل شده است.

آجر نسوز سیلیسی دارای رسانایی گرمایی بسیار زیاد و مقاومت در برابر نفوذ گاز است.

کاربرد این آجر در در کوره‌های گازسوز تولید کک، کوره‌های فولاد سازی، کوره‌های سرامیک سازی و کارخانه‌های تولید شیشه است.

آجر نسوز ویژه

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم آجر نسوز ویژه، در کوره‌های صنعتی یا شومینه‌ها برای عایق بندی حرارتی استفاده می‌شود.

نوع ویژه به سه دسته زیر تقسیم می‌گردد:

 کروم کوروندوم

•          مقاوم در برابر مواد قلیایی

•        کاربرد در کوره بلند ذوب آهن

  زیرکونیم

•        دارای مقاومت گرمایی بسیار بالا

•        کاربرد در کوره‌های ذوب شیشه و ذوب آهن آلومینیوم، راکتورهای اتمی، ساخت بوته‌های ذوب فلزات و به صورت کلی در صنایع ذوب فولاد و فلز

  اکسید کروم

•        حاوی 90 تا 95 درصد اکسید کروم

•        کاربرد در صنعت شیشه سازی

•        مقاومت گرمایی بالا

انواع آجر نسوز از نظر روش تولید

·       صنعتی

دارای شکل مشخصی بوده و به اسم آجر کوره هم نامیده می‌شوند.

این نوع خود به دو دسته طبقه بندی می‌شوند که دسته اول دارای اندازه و شکل استاندارد بوده و دسته دوم دارای اشکال خاص هستند و می‌توانند به صورت دستی یا ماشینی قالب‌گیری شوند.

·       سنتی

همانطور که در مقاله آجر گفتیم، قدمت این متریال بسیار زیاد است. در گذشته از آجرهای سنتی در نمای ساختمان و حتی داخل خانه استفاده می‌شد. امروزه نیز به علت ایجاد حس گرما و آرامش، همچنان در برخی از سبک‌های معماری و طراحی دکوراسیون از آجر نسوز سنتی استفاده می‌شود.

البته طبیعی است که آجر نسوزی که امروزه در کارخانه‌جات تولید می‌شود دارای ترکیبات متفاوتی با نوعی است که در گذشته استفاده می‌شده و مدل امروزی دارای قابلیت‌های بیشتری است.

استفاده از آجر همیشه مورد نظر معماران و طراحان ساختمان بوده است است. در قدیم از آجرهای سنتی برای تزیین نماها و قسمت های مختلف منزل یا محل کار استفاده می شد. بیشتر نقوش آجر خشتی تذهیب، اشکال گل و مرغ و آیات قرآن می باشد. امروزه نیز با گذشت سال ها اما همچنان آجرسنتی و قدیمی در تزئیین نما و دکوراسیون استفاده می شود. آجر های قدیمی امروزه حالتی نوستالژیک پیدا کرده و آرامش و زیبایی خاصی به ساختمان می دهد.

·       دستی

مشخص نیست که آجر برای اولین بار از چه زمانی مورد استفاده قرار گرفته‌است؛ گمان می‌رود انسان‌های اولیه با مشاهده پخته شدن گل مجاور اجاق‌های خود و دیدن اینکه گل پخته شده سختتر از کلوخه‌های کنار خود می‌گردید پی به خواص و روش تهیه آجر برده باشند.

مصرف آجر به عنوان مصالح ساختمانی در ایران سابقه باستانی دارد. از بناهای باستانی مشهوری که در ساخت آن از آجر استفاده شده می‌توان به طاق کسری اشاره کرد. مثال دیگر کف دالان مسجد جامع اصفهان است که به وسیله آجرهایی مفروش شده‌است که در زمان ساسانیان برای ساخت آتشکده بکار رفته بود. به‌طور کلی استفاده از آجر در طول تاریخ ایران بسیار گسترده بوده و بناهای بیشماری اعم از آتشکده، مسجد، ساختمان‌های مسکونی و… به وسیله آجر در ایران ساخته شده‌اند.

استفاده از آجر نسوز در ظاهر نما بیرونی ساختمان

یکی از مهم ترین استفاده‌ها از آجرهای نسوز، کاربرد آن‌ها در آجرنمای ساختمان می‌باشد. آجرهای نسوز جدا از ویژگی ‌های فیزیکی و شیمیایی، ظاهری مطلوب دارند و می‌توان از آن‌ها در ظاهر ساختمان نیز استفاده کرد. به علاوه مقاومت بالای این نوع آجرها در برابر تغییرات دمایی باعث می‌شود تا به گزینه‌ای مطلوب برای نما در ساختمان بدل شوند. هم چنین ضریب پایین انتقال حرارت در آجرنسوز باعث می‌شود تا در فصول مختلف سال، انرژی به هیچ وجه به هدر نرود و در مصرف انرژی‌های مختلف صرفه‌جویی‌های چشمگیری به وجود بیاید.

از مزایای آجر نسوز در نمای بیرونی ساختمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. به علت پخت در دمای زیاد در مقابل فرسایش و سرما وگرما مقاوم می باشد.

3. به علت پخت، شامل طیفهای رنگی زیبا می باشدکه در پایان کار زیبایی نما صد چندان می شود.

4. سبک بوده و نیاز به اسکوب و نگه دارنده ندارد و در نتیجه هزینه اضافی برای مشتری ندارد.

5.جذب زیادی با ملات وسیمان دارد و هرگز از ساختمان نمی افتد و خطر سقوط مصالح صفر است.

6. هر نوع طرح و الگویی را میتوان با آجر اجرا کرد و محدودیت اندازه در محل نصب ندارد.

7. در نهایت عایق سرما وگرما بوده و از اتلاف انرژی در همه فصول جلوگیری می کند.

استفاده از آجرنسوز در پوشش کف ساختمان

علاوه بر ظاهر بیرونی ساختمان ها، از آجرهای نسوز در پوشش کف ساختمان نیز می‌توان استفاده کرد. جدا از ویژگی‌های ظاهری، آجرنسوز ویژگی‌های دیگری نیز دارند که باعث می‌شود تا به گزینه‌ای مطلوب برای پوشش کف ساختمان‌ها تبدیل شوند. مهم ترین آن‌ها مقاومت بالای آن‌ها در برابر حرارت و در واقع نسوز بودن آن‌هاست که باعث می‌شود تا ایمنی ساختمان تا حد زیادی افزایش پیدا کند. همچنین آجر نسوز حرارت را به سختی انتقال می‌دهند و همین موضوع باعث می‌شود تا مصرف انرژی بهینه‌سازی شود و هیچ گونه هدررفت انرژی در ساختمان نداشته باشیم.

انواع آجر نسوز از نظر رنگ

·       آجر نسوز انگلیسی

این نوع دارای رنگ‌های متنوعی در طیف رنگی قرمز روشن تا قرمز تیره و جگری است. آجر نسوز انگلیسی، به نام قرمز یا سمیرم نیز گفته‌ می‌شود.

·       سفید و خاکستری

این رنگ‌ها در دکوراسیون داخلی و نمای ساختمان کاربرد دارد.

·       مشکی و قهوه‌ای

این رنگ به صورت ترکیبی با مصالحی مانند سنگ یا کامپوزیت استفاده شده و زیبایی خاصی را ایجاد می‌کنند.

همچنین در تولید آن به حرارت بیشتری نیاز است لذا دارای قیمت بالاتری است.

·       آجر نسوز شاموتی

آجر نسوز شاموتی در رنگ‎های طلایی، کرم، پرتقالی و خردلی تولید می‌شود.

این نوع نسبت به آجر نسوز انگلیسی قیمت بالاتری دارد.

علت تفاوت قیمت آجر نسوز شاموتی و انگلیسی در این است که آجر شاموتی از نظر حرارتی درجه تحمل بیشتری نسبت به آجر انگلیسی دارد. لذا از نوع شاموتی در کارهایی مانند ساخت کوره‌ استفاده می‌شود.

 انواع آجر نسوز از نظر کاربرد

از نظر کاربرد، این متریال را می‌توان به موارد زیر تقسیم کرد:

·       آجر نما

·       دکوراتیو

·       در ساخت شومینه، کوره و تنور

·       آجرنسوز رستیک و صخره‌ای

تفاوت آجر نسوز و آجر معمولی چیست؟

·       مواد سازنده

اولین و اصلی‌ترین تفاوت آجر نسوز و آجر معمولی، مواد سازنده آن‌هاست. در ساخت آجر معمولی از خاک رس شامل سیلیس، آلومینا، اکسید منیزیم، آهک، اکسید آهن و برخی مواد قلیایی دیگر استفاده می‌شود. درحالی‌که در ساخت آجر نسوز نوع مخصوصی خاک به نام خاک چینی به‌کار می‌رود. نام دیگر این خاک، کائولن است. این ماده از ۲۳ درصد سیلیس، ۷۳ درصد آلومینا و نیز ترکیباتی از اکسید آهن، تیاتنیوم و سایر اکسیدهای فلزی تشکیل شده است.

·       دمای قابل تحمل

یکی از اصلی‌ترین موارد تفاوت آجرهای معمولی و آجرهای نسوز، مقاومت آن‌ها در برابر حرارت است. آجرهای معمولی تنها تا دمای حدود ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد در برابر حرارت مقاومت دارند اما آجرهای نسوز می‌توانند تا ۱۸۰۰ درجه سانتی‌گراد را نیز به‌راحتی تحمل کنند. دلیل اصلی این تفاوت، علاوه بر مواد سازنده و مقاوم به حرارت آجر نسوز، فرآیند پخت آن است. آجر نسوز، تحت دمای بالاتری پخته می‌شود تا بتواند در برابر حریق مقاوم‌تر عمل کند.

·       عایق حرارتی

آجر معمولی ازنظر عایق حرارتی، هیچ کارکردی ندارد. به همین دلیل است که توصیه می‌شود هنگام دیوارچینی با این مصالح حتماً از دیگر مصالح عایق‌سازی نیز استفاده شود. بااین‌حال، آجر نسوز تا حد زیادی می‌تواند جلوی هدررفت انرژی را بگیرید. دلیل اصلی این خاصیت، متراکم‌تر بودن این آجر و نیز پخته‌شدن آن در دمای بالاتر است. به همین دلیل، استفاده از آجر نسوز به‌عنوان نمای داخلی ساختمان می‌تواند به کاهش هزینه‌های مربوط به انرژی نیز کمک کند.

·       تفاوت رنگ و ظاهر آجر معمولی و نسوز

با دیدن آجرهای نسوز و معمولی می‌توانید به‌راحتی آن‌ها را تشخیص دهید. آجرهای معمولی به رنگ زرد یا اخرایی هستند؛ اما آجر نسوز در رنگ‌های متفاوتی تولید می‌شود که از مشکی تا سفید را در بر می‌گیرد. علاوه بر این، آجرهای معمولی تنها مستطیلی هستند؛ اما آجرهای نسوز، اشکال متنوع‌تری داشته و گاهی به شکل صخره‌ای، مربعی و مستطیل‌های نامنظم تولید می‌شوند.

انواع آجر نسوز در ابعاد مختلف مستطیلی، مربعی، صخره‌ای و … تولید می‌شود ولی ابعاد آجر معمولی فقط به صورت مستطیل است.

از نظر طرح نیز آجر معمولی، تنوع چندانی ندارد و بافت آن همواره یکنواخت است؛ اما آجر نسوز در طرح‌های مختلفی مانند رستیک، طرح چوب و طرح چرم تولید می‌شود.

·       مقاومت در برابر ضربه و خراش

چگالی بالا و پخته شدن تحت دمای بسیار زیاد، سبب شده است که آجر نسوز، بسیار بیشتر از آجر معمولی در برابر ضربه و خراش مقاوم باشد. درحالی‌که یک آجر معمولی با افتادن از فاصله دو متری نیز می‌تواند بشکند؛ آجر نسوز از این نظر بسیار مقاوم است و در صورت تولید در شرایط استاندارد حتی خراش سطحی هم برنمی‌دارد. به همین دلیل، حمل‌ونقل آجر نسوز با اطمینان و خسارت کمتری انجام می‌شود.

·       جذب رطوبت

جذب رطوبت، یکی از اصلی‌ترین مشکلات و چالش‌های انواع مصالح ساختمانی است. آجر معمولی به مقدار زیادی رطوبت جذب می‌کند و ازاین‌رو برای ساختمان‌سازی در مناطق با آب‌وهوای مرطوب، توصیه نمی‌شود. جذب رطوبت بالا معایب زیر را در پی دارد:

افزایش وزن دیوار و ساختمان

یخ‌زدگی آب موجود در آجر در فصول سرد و درنتیجه ترکیدن آن

فراهم شدن محیط مناسب برای رشد میکروارگانیسم‌هایی مانند قارچ و کپک

انبساط آجر و فشار به دیگر مصالح و درنتیجه، وارد شدن خسارتی مانند ترکیدگی رنگ و گچ به دیوار و حتی افزایش احتمال ریزش

آجر نسوز اما عملکرد کاملاً متفاوتی در برابر رطوبت دارد. این محصول به دلیل تراکم بالا، پخته شدن در دمای بسیار زیاد و عدم وجود آهک در ترکیباتش به‌خوبی در برابر رطوبت مقاوم است. به همین دلیل، نصب آن روی نما و دیوارهای داخلی، سبب افزایش طول عمر مصالح زیرین نیز خواهد شد.

·       عایق صوتی

حتماً می‌دانید که خانه‌هایی که به روش‌های سنتی ساخته می‌شوند؛ اصلاً در برابر صوت مقاوم نیستند. دلیل اصلی این‌که در خانه خود صدای تلویزیون همسایه‌تان را هم می‌شنوید استفاده از مصالحی مانند آجر معمولی در دیوارهاست. آجر معمولی، بافتی نه‌چندان متراکم دارد به‌راحتی صوت را از خود عبور می‌دهد.

بسیاری از سازندگان، زحمت استفاده از مصالح عایق صوتی را به خود نمی‌دهند؛ اما می‌توان با استفاده از آجر نسوز، دیوار را تا حد خوبی آکوستیک کرد. آجر نسوز، بافتی متراکم دارد که ازنظر عایق صوتی، بسیار بهتر از آجر معمولی عمل می‌کند. به همین دلیل است که بسیاری از آموزشگاه‌ها و استودیوها از آجر برای دکوراسیون دیوارهای خود استفاده می‌کنند.

تفاوت کاربرد آجر معمولی و آجر نسوز

همه موارد تفاوتی که در بخش‌های قبل ذکر کردیم، منجر به تفاوت کاربرد آجر معمولی و نسوز شده‌اند. آجر معمولی تنها مصارف ساختمانی داشته و به‌ویژه در دیوارچینی از آن استفاده می‌شود. این در حالی است که کاربردهای آجر نسوز، بسیار متنوع‌تر بوده که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

ساخت شومینه

نمای ساختمان

کف ساختمان

دکوراسیون داخلی

ساخت انواع کوره‌های صنعتی در مقیاس‌های متفاوت

تفاوت نصب آجر معمولی و نسوز

درحالی‌که آجر معمولی با مصالح و روش‌های سنتی نصب می‌شود؛ آجر نسوز با مواد چسبنده مدرن‌تر و کارآمدتری اجرا می‌شود که آن‌ها نیز در برابر رطوبت، صوت و حریق مقاومت بالایی دارند. همچنین، نصب آجر نسوز، تخصصی‌تر بوده و نیاز به دقت بیشتری دارد. استفاده از پودر بندکشی مخصوص نیز هنگام نصب این متریال ضروری است.

قیمت بهترین آجر نسوز

قیمت بهترین آجر نسوز به موارد متعددی بستگی دارد. که برخی از آنها شامل موارد زیر می باشد.

۶ مورد مهم در تعیین قیمت آجر نسوز

1.      شرکت تولید کننده و نوع کوره (کوره سنتی آجرپزی یا کوره های شاتل)

2.      نوع خاک و میزان پخت (کامل بودن پخت آجرها مد نظر می باشد.)

3.      ضمانتنامه (کارخانه های معتبر در زمینه فروش آجر نسوز، محصولات خود را ضمانت می کنند)

4.      مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی مختلف (مقاومت آجرها در تمام شرایط آب و هوایی)

5.      نوع بسته بندی آجر (شیرینگ، کارتن یا فله)

6.      مدت زمان ارسال

 هر یک از آجرهای نسوز دارای کیفیت و مقاومت متفاوتی هستند. شما برای خرید انواع آجرهایی که نسوز  هستند باید قیمت روزانه آنها را مورد بررسی قرار دهید. برخی از آجرهای نسوز می باشند که هزینه خریداری شان تا حدودی بالا است. به طور کلی باید به خوبی بدانید که اگر ظرفیت حرارتی آجرها بالاتر برود هزینه خریداری شان نیز بیشتر می‌ شود. تولیدکنندگانی که تولید انواع آجرهای نسوز را بر عهده دارند با بهترین قیمت مدل های زیادی از آجرهای نسوز را به مشتریان ارائه می دهند.